Z Borysławia przez Nową Rudę do Paryża

Tytuł wpisu to nie jest opis trasy jednej z dawnych podróży Wirtualnej Kultury. Co prawda, ona była w Nowej Rudzie i Paryżu, ale Borysławia na wschodzie Europy nie zna. To tytuł jej felietonu o książce: "Listy do mojej siostry, 1946-1973" i przyjaźni z jej autorką.

Książka jest zbiorem listów do Miny, siostry autorki książki. Felieton ukaże się w listopadowym numerze Gazety Senior:

• kliknijcie: GazetaSenior.pl.

Autorką książki jest Lili Fuchsberger - Zdzisława (Katarzyna) Grzegorczyk - Catherine Ravet. To imiona i nazwiska tej samej osoby, która urodziła się w Borysławiu jako Lili Fuchsberger. Uratowana i adoptowana przez Polaków Helenę i Władysława Grzegorczyków stała się Zdzisławą Grzegorczyk (jej prawdziwi żydowscy rodzice zginęli w czasie wojny z rąk nazistów), a po wyjściu za mąż za Francuza została ostatecznie Catherine Ravet i zamieszkała w Paryżu. Po drodze była Nowa Ruda, gdzie w roku 1954 Wirtualna Kultura poznała w czwartej klasie Zdzisławę, czyli "Dzidkę". Więcej o ich przyjaźni i Dzidce będziecie mogli przeczytać w felietonie.

Dzidka sama przepisała na komputerze wszystkie listy, które szczęśliwie przechowała w Izraelu jej siostra Mina. Wirtualna Kultura "kibicowała" Dzidce, gdy ona "walczyła" z francuską wersją programu Microsoft Word, który automatycznie polskie słowa zamieniał na francuskie. Czy mieliście kiedyś taki kłopot?

Wirtualna Kultura ma w swoim komputerze pliki od Dzidki (fragmenty książki), utworzone w roku 2018. Droga od pomysłu do wydania książki była długa. Opublikowanie jej jest wyrazem miłości i wdzięczności Dzidki dla swoich polskich, nieżyjących już, rodziców Heleny i Władysława Grzegorczyków.

Andrzej Sługocki, szkolny kolega Wirtualnej Kultury, w mailu do niej wyraził m.in. następującą opinię:

„Tę książkę należy zalecić jako lekturę obowiązkową uczniom szkół średnich Izraela i Polski. (…) W listach przebija autentyczna niemoc szarego człowieka w zderzeniu z systemem, a jednocześnie brak agresji. Daje się odczuć, mimo tych niedogodności, miłość do Polski.”

Wirtualna Kultura zgadza się z nim.

Przybrani rodzice Dzidki za przechowanie 18 osób pochodzenia żydowskiego zostali uhonorowani w Jerozolimie w 1965 roku medalem Yad Vashem i w 2008 roku w Warszawie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Więcej o burzliwych losach tej rodziny oraz osób uratowanych przez Helenę i Władysława Grzegorczyków możecie się dowiedzieć z książki.

Jeśli klikniecie w poniższy link:

• kliknijcie: L. Fuchsberger, Listy do mojej siostry, Wyd. Austeria, Kraków 2021,

to będziecie mogli przeczytać bardzo poruszające słowo wstępne napisane do książki przez Mariana Turskiego - byłego więźnia obozu Auschwitz-Birkenau i KL Buchenwald, współtwórcę Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, przewodniczącego Radzie Muzeum. Oto fragmenty tekstu Mariana Turskiego:

„Kiedy dostałem te listy do ręki, nie mogłem się od nich oderwać. Aż do świtu czytałem je ze ściśniętym gardłem. (…) Te listy, szczęśliwie zachowane, opowiadają dzieje niemowlęcia uratowanego przez prawych Polaków, dojrzewanie tej dziewczynki i jej świadomości i jej tożsamości. Polka, katoliczka, Żydówka? I dylemat: komu należy się to ocalone dziecko? (…) 

Nic dodać, nic ująć. 

W czerwcu 2021 Marian Turski skończył 95 lat:

• kliknijcie: 95. urodziny Mariana Turskiego, przewodniczącego Rady Muzeum.

Uwaga. Kliknijcie na szkolne zdjęcia Dzidki i Krystyny-Wirtualnej Kultury zrobione w Nowej Rudzie. Ile one wtedy mogły mieć lat?

Dodatek. Polskie Radio, reportaż "Dziecko szczęścia",

• kliknijcie: Nagranie radiowe - wspomnienia Zdzisławy Grzegorczyk.

Felieton w Gazecie Senior "Z Borysławia przez Nową Rudę do Paryża"

• kliknijcie: Gazeta Senior, listopad 2021, str. 10

Krystyna - Wirtualna Kultura