Knastra czy Knastera, czyli o matematyce we Wrocławiu

Wirtualna Kultura jak obieca coś zrobić, to nie tylko ":obieca", ale "zrobi". Miała być druga część relacji z wykładu "Śladami matematyki we Wrocławiu", więc jest. Bohaterka tego wydarzenia, Małgorzata Mikołajczyk, jest na zdjęciu na tle portretów wykonanych przez artystę plastyka Tomasza Brodę. Na drugim zdjęciu jest w towarzystwie pań z Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej. W środku stoi Ewa Długosz, która spotkanie otworzyła.

Wirtualna Kultura uwielbia Tomasza Brodę z powodu portretów. Dlatego zaczyna od niego i przypomina, o czym już pisała na blogu:

• kliknijcie: Tomasz Broda - Wikipedia,
• kliknijcie: Zrób siebie gębę - instrukcja (YouTube),
• kliknijcie: Śladami matematyki we Wrocławiu - wpis na blogu,
• kliknijcie: Konkurs "Zrób sobie Wirtualną Kulturę" - wpis na blogu.

Niestety  konkurs "Zrób sobie Wirtualną Kulturę" nie wzbudził zainteresowania czytelników bloga. Widocznie Tomasz Broda jest nie do zastąpienia lub podrobienia. Może sama zrobi siebie, podpatrując jego portrety Archimedesa, Kartezjusza, Newtona i Leibniza (jabłka ma):

Wykład Małgorzaty Mikołajczyk obfitował w wiele historycznych ciekawostek, anegdot i opowieści. W niektóre trudno było uwierzyć. Koleżanki Wirtualnej Kultury powątpiewają, czy ona wszystko dobrze zapamiętała. Na przykład, że w dawnych czasach nie mógł w Polsce powstać drugi uniwersytet, bo Uniwersytet Jagielloński w Krakowie miał monopol na "bycie uniwersytetem".

Co więcej, na wykładzie dowiedziała się, że nie jest prawdą, że Polskie Towarzystwo Matematyczne powstało w roku 1919. W roku 1919 powstało Krakowskie Towarzystwo Matematyczne, a Polskie dopiero w 1920. Krakowiacy uważają jednak, że data powstania ich towarzystwa musi być uznana jako data powołania Polskiego Towarzystwa Matematycznego i z tego powodu rok 2019 jest rokiem matematyki. Kliknijcie: Polskie Towarzystwo Matematyczne - Wikipedia.

Nie dość tego fachowcy z Krakowa zabrali z Uniwersytetu Wrocławskiego jakąś super ważną płytkę z dziurką, związaną z 17-tym południkiem w Gmachu Głównym UWr i teraz nie mogą jej odnaleźć. W tej sytuacji Wirtualna Kultura zgadza się z tymi, co śpiewają, żeby nie przenosić stolicy do Krakowa:

• kliknijcie: Turnau i Sikorowski, Nie przenoście stolicy do Krakowa (YouTube).

Podobno ten nieszczęsny 17ty południk biegnie tak naprawdę przez Most Milenijny, a nie przez Wieżę Matematyczną  w Gmachu Głównym UWr. Dlatego pod mostem jest jakiś niepozorny słupek - znak południka. Czy już go widzieliście? Kliknijcie: M. Mikołajczyk, Wrocław ma swój południk.

Jak na wykład o śladach matematyki przystało, było w nim dużo liczb. Liczby: globusów w muzeum w Wieży Matematycznej, zegarów słonecznych, krasnali matematycznych, pomników matematyków, itd. To wszystko we Wrocławiu.

Zachwyt Wirtualnej Kultury wzbudził cosinus hiperboliczny opisujący kształt naszego ukochanego Mostu Grunwaldzkiego, wstęga Mobiusa - pomnik przy Politechnice Wrocławskiej oraz specjalne mozaiki (parkietaże) na wrocławskich ulicach.

• kliknijcie: Wstęga - YouTube,
• kliknijcie: Parkietaże.

Niestety zdjęcia zrobione na wystawie w DBP za szybą są marnej jakości. Na pierwszym zdjęciu jest matematyczna wersja Mostu Grunwaldzkiego, na drugim wstęga Mobiusa koło Politechniki Wrocławskiej. Potem są matematyczne twory plastyczne i parkietaże. Kliknijcie na zdjęcia, żeby je powiększyć.

Najbardziej Wirtualną Kulturę zaskoczyła poezja konkretna. Przykładem jest wiersz na murze Muzeum Współczesnego przy placu Strzegomskim. Jest to dzieło Stanisława Dróżdża, twórcy poezji konkretnej:

• kliknijcie: Culture.pl - Stanisław Dróżdż,
• kliknijcie: MOCAK: Stanisław Dróżdż oraz tutaj: MOCAK, Między.

Stanisław Dróżdż tak charakteryzował poezję konkretną:

"...poezja konkretna polega na wyizolowaniu, zautonomizowaniu słowa. Wyizolowaniu go z kontekstu językowego, wyizolowaniu go także z kontekstu rzeczywistości pozajęzykowej, żeby słowo jak gdyby samo w sobie i dla siebie znaczyło. W poezji konkretnej forma jest zdeterminowana treścią, a treść formą. Poezja tradycyjna opisuje obraz. Poezja konkretna pisze obrazem."

Matematycy wyliczyli, że ze słów, które są na murze muzeum, można ułożyć 54 zwrotki, w zależności od tego, jakie słowo jest w centrum i czy jest ono małe czy duże. Dwie z możliwych zwrotek są na zdjęciu powyżej.

Małgorzata Mikołajczyk bardzo ciekawie opowiadała o wrocławskich matematykach, m.in. ze szkoły lwowskiej. Hugo Steinhaus i Bronisław Knaster (Wirtualna Kultura zdawała geometrię analityczną u tego drugiego) "w jednym domu stali" w willi przy ulicy Orłowskiego. Jak pisze Mariusz Urbanek w "Genialni. Lwowska szkoła matematyczna", strona 218, kłócili się o odmianę nazwiska Knaster. Steinhaus (na piętrze) twierdził, że nazwisko Knaster powinno mieć w dopełniaczu formę Knastra, a Knaster (na parterze) uważał, że Knastera. Matematycy później żartowali, że w ogródku w części Steinhausa rosną astry, w części Knastera - astery.

Dodatek. Uzupełnienie informacji z poprzedniego wpisu o Jubileuszu Bolesława Gleichgewichta:

• kliknijcie: Sto lat Bolesława Gleichgewichta,
• kliknijcie: Wspomnienia i wywiady.

Krystyna - Wirtualna Kultura