Gdzie zginęło "59 pytań" - relacja ze spektaklu "Pokoleniowo"

W piątek, 26 stycznia br., Wirtualna Kultura wybrała się do Dolnośląskiego Centrum Filmowego na spektakl "Pokoleniowo":  

• Wrocławskie Centrum Seniora, kliknijcie: Interaktywny spektakl Połączenia "Pokoleniowo". 

Ku jej zaskoczeniu okazało się, że "Pokoleniowo" to rozbudowana wersja spektaklu "59 pytań", o czym nie uprzedzono ani w opisie wydarzenia  (kliknijcie w link powyżej), ani na początku spektaklu w DCF.  Co więcej, nie poinformowano, jakie "autentyczne wypowiedzi" wykorzystano. A są nimi m.in. fragmenty wywiadów przeprowadzonych przez wiele osób związanych z "59 pytaniami". 

Oba warianty spektaklu, czyli "59 pytań" i "Pokoleniowo", przygotowano pod kierunkiem krytyka teatralnego Henryka Mazurkiewicza. Wirtualna Kultura była członkiem zespołu, który przygotował "59 pytań". To ona podsunęła Henrykowi Mazurkiewiczowi temat spektaklu. W zeszłym roku pokazano dwie wersje "59 pytań" - w lipcu i październiku.

W spektaklu "Pokoleniowo" mówi się o większej liczbie pokoleń niż w przedstawieniu "59 pytań", które jest o seniorach 70+ i młodych 30-. To mogło być powodem zmiany nazwy, ale nie usprawiedliwia pominięcia milczeniem "59 pytań".

Historia pomysłu na spektakl "59 pytań" jest opowiedziana przez Henryka Mazurkiewicza i Krystynę Ziętak (Wirtualną Kulturę) w nagraniu dostępnym na YouTube: 

• kliknijcie: Rozmowa z członkami zespołu "Pokolenia. 59 pytań" przed premierą spektaklu "59 pytań" - YouTube.

Czytelnicy bloga dobrze wiedzą, jak wyglądały prace nad "59 pytaniami", bo Wirtualna Kultura dużo o tym na blogu pisała - była bardzo zaangażowana w te prace. 

• kliknijcie: I kto by pomyślał, jaki będzie skutek 59 pytań? - wpis na blogu. 

Niektórzy z czytelników bloga odegrali ważną rolę w powstawaniu materiałów, będących podstawą "59 pytań" i wykorzystanych też w "Pokoleniowo", bo to oni na prośbę Wirtualnej Kultury:

• przysyłali jej pytania seniorów do pokolenia Z, przydatne w wywiadach, 
• wypełniali ankietę, wykorzystaną w spektaklu (link do ankiety, utworzonej przez Henryka Mazurkiewicza, był na blogu), 
• udzielali wywiadów. 

Przeprowadzono około trzydziestu wywiadów z seniorami 70+ i młodymi z pokolenia Z. Zrobili je  m.in. studenci psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Ale o tym zgromadzona na spektaklu w DCF widownia nie dowiedziała się, a powinna. 

Pytania młodych do  pokolenia 70+, wykorzystane w wywiadach, były 59 pytaniami, które studenci dziennikarstwa  przygotowali do Wirtualnej Kultury w kwietniu 2023 pod kierunkiem dr Bogny Bartosz z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Stąd się wziął tytuł spektaklu "59 pytań," który wymyślił Henryk Mazurkiewicz. On o tym mówi w powyższym nagraniu na YouTube.

Wirtualna Kultura miała okazję opowiedzieć o "59 pytaniach" w trakcie rozmowy, którą z nią przeprowadził redaktor Maciej Wołodko dla portalu wroclaw.pl: 

• kliknijcie: Czy seniorzy żyją w bańce? Czy faktycznie rzadko wychodzą na zewnątrz, rzadko ktokolwiek pyta ich o zdanie?   

Wspomniała też o tym przy okazji wywiadu, który przeprowadziła z dr Ewą Woydyłło-Osiatyńską. Wywiad ukazał się w Gazecie Senior:

• kliknijcie: POGODA DUCHA, Rozmowa Ewy Woydyłło-Osiatyńskiej i Krystyny Ziętak. 

W spektaklu "Pokoleniowo" nowe są:

• bardzo krótkie wypowiedzi (wideo) osób o ich pokoleniach. (Wirtualna Kultura nie mogła się połapać, z jakich pokoleń one są. Kliknijcie na zdjęcie powyżej. Ile lat może mieć ten mężczyzna?)
• Skopiowana z Internetu historia kobiety 40+, która postanowiła rzucić wszystko i wyjechać do Islandii bez męża, oraz komentarze internautów na jej temat. (To przeczytano jako przykład kryzysu wieku średniego). 
• Fragment książki o miłości. (To było poprzedzone pytaniem do sztucznej inteligencji, co to jest miłość. Sztuczna inteligencja wygenerowała jakieś dwa rysunki). 

Nowe fragmenty "Pokoleniowo" rozczarowały Wirtualną Kulturę. Spektakl był niejednorodny. Dialog międzypokoleniowy rozmył się, a powinien być celem. 

Nie doceniono znaczenia wywiadów przeprowadzonych do "59 pytań". Tylko w drugiej wersji spektaklu "59 pytań" przeczytano fragmenty wywiadów i o czasie wolnym, i o pracy. Te opowieści mogły budzić wspomnienia u widowni senioralnej i zdziwienie wśród młodych. 

Bardziej wartościowe od zbiorowego oskarżenie seniorów przez młodego członka kolektywu "Połączenia" stereotypami czy przepisanie czegoś z Internetu lub książki byłoby pokazanie efektów bezpośrednich spotkań międzypokoleniowych. Nie wykorzystano dobrze potencjału, jaki tkwi w dialogu między pokoleniami. To było pójście na łatwiznę. Szkoda.

Wśród osób, których bardzo krótkie wypowiedzi nagrano w "Pokoleniowo", Wirtualna Kultura rozpoznała Roberta Rienta, czyli pokolenie 40+. Ona zna Roberta z warsztatów dla seniorów i pisała o nim na blogu. Miło było go zobaczyć po latach.

W ostatnim nagraniu pokazano wiekowego starca. Twórcy "Pokoleniowa" chyba  posunęli się za daleko. Wirtualna Kultura miała wątpliwości, czy ten mężczyzna był świadomy, w czym bierze udział. Etapy starości są różne, ale czy powinno je się pokazywać w ten sposób?

Z "Pokoleniowo" zniknęła nagrana wypowiedź Krystyny-Wirtualnej Kultury, zaczynająca dwie pierwsze wersje spektaklu "59 pytań". 

Wirtualna Kultura widziała trzy wersje spektaklu i trzy różnie reagujące widownie. Było to dla niej ciekawym doświadczeniem. Zapewne również dla jej koleżanek seniorek, które grały w spektaklach z wielkim zaangażowaniem. Teatr amatorski jest popularny wśród seniorów. Występowanie przed publicznością wymaga odwagi. Koleżanki Wirtualnej Kultury to potrafią. Brawo!  

Wirtualna Kultura kończy ten wpis wesołym akcentem. Jednym z elementów ankiety 

• kliknijcie: Ankieta projektu "Pokolenia. 59 pytań" - wpis na blogu

było 

"Co dopisałbyś/dopisałabyś do zdania: Babcia i dziadek mieszkali z Jasiem pod jednym dachem...?". 

To polecenie wymyśliła Wirtualna Kultura, a anonimowe odpowiedzi wykorzystano w spektaklach.  Oto one:

• i żyli długo i szczęśliwie, bo dziadkowie dostosowali się do Jasia, trochę dlatego, że nie mieli innego wyjścia,
• ale na szczęście na innych piętrach,
• bez konfliktów!!!!!! 
• bo rodzice Jasia chcą zaoszczędzić na utrzymaniu Jasia i zabezpieczyć mu mieszkanie
• Jasiu bał się dziadka, a dziadek - babci.
• choć prosto nie było.

Uwaga. Pierwsze i drugie zdjęcie jest ze spektaklu "Pokoleniowo" w DCF w styczniu 2024, trzecie z "59 pytań" w październiku 2023 w Uniwersytecie Dolnośląskim DSW przy ul. Strzegomskiej. O obu wydarzeniach Wirtualna Kultura dowiedziała się ze stron Wrocławskiego Centrum Seniora.  

   Krystyna - Wirtualna Kultura